Previous Next

دستور زبان (مقدمه ای بر زبان شناسی)

زبان گفتاری و نوشتاری اصلی ترین راه ارتباطی  میان انسان ها است که از زمان انسان های اولیه اختراع و تا به امروزه از آن استفاده می شود ؛   همه ما می دانیم که امروزه مردم کشورهای مختلف از زبان رسمیه کشور های خود استفاده می کنند در نتیجه زبان های بسیاری مانند انگلیسی - عربی - فارسی - چینی و ... در جهان به وجود آمده  و که نوع ، گفتار و نوشتار هر کدام متفاوت است.

زبان گفتاری و نوشتاری اصلی ترین راه ارتباطی  میان انسان ها است که از زمان انسان های اولیه اختراع و تا به امروزه از آن استفاده می شود ؛   همه ما می دانیم که امروزه مردم کشورهای مختلف از زبان رسمیه کشور های خود استفاده می کنند در نتیجه زبان های بسیاری مانند انگلیسی - عربی - فارسی - چینی و ... در جهان به وجود آمده  و که نوع ، گفتار و نوشتار هر کدام متفاوت است.

با این تفاوت ها تمامی زبان ها از زیر ساختی شبیه به هم استفاده می کنند که به این زیر ساخت دستور زبان نیز می گویند . یک تعریف رایج معاصر از دستور زبان را می توان این گونه بیان کرد که ، ساختار زیربنایی یک زبان است که هر گویشور بومی آن زبان به طور شهودی آن را می داند.

توصیف سیستماتیک ویژگی های یک زبان نیز دستور زبان است. این ویژگی ها عبارتند از واج شناسی (صدا)، ریخت شناسی (نظام کلمه سازی)، نحو (الگوهای چینش کلمات) و معناشناسی (معنا).

 یک دستور زبان می تواند تجویزی (یعنی ارائه قوانینی برای استفاده صحیح)، توصیفی (به عنوان مثال، نحوه استفاده از یک زبان در واقع) یا مولد (به عنوان مثال، ارائه دستورالعمل هایی برای تولید بی نهایت جمله باشد).

 سرگذشت دستور زبان

در اروپا،  یونانیان اولین کسانی بودند که دستور زبان نوشتند. از نظر آنها دستور زبان ابزاری بود که می‌توانست در مطالعه ادبیات یونانی از آن استفاده کند. از این رو تمرکز آنها بر زبان ادبی است.

اسکندریان قرن اول قبل از میلاد دستور زبان یونانی را بیشتر توسعه دادند تا خلوص زبان را حفظ کنند. دیونیسوس تراکس اسکندریه بعداً رساله ای تأثیرگذار به نام هنر دستور زبان نوشت که در آن متون ادبی را بر حسب حروف، هجاها و هشت قسمت گفتار تحلیل کرد.

رومی ها دستور زبان یونانیان را پذیرفتند و آن را در لاتین به کار بردند. پس از آن این دستورزبان وارد انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی شد؛  

در دوره های مختلف دستور زبان ها تغییراتی داشته از  مقدار قواعد آن کم و زیاد شده است با گسترش بیشتر این دستور زبان ها و آشنا شدن دیگر ملیت ها و کشور های جهان با این دستور زبان ها و آمیخته شدن دستور زبان های هر زبان با یکدیگر رشد و افزایش چشمگیری از افزوده شدن به این دستور زبان ها به چشم می خورد

به طوریکه تا قرن بیستم  1700 دستور زبان از 61 زبان بومی چاپ شده است. البته اینها اساساً برای اهداف اصلاح، تطهیر یا استانداردسازی زبان نوشته شده و برای استفاده آموزشی مورد استفاده قرار گرفتند.

 قواعد دستور زبان معمولاً فقط برای زبان رسمی، نوشتاری و ادبی در نظر گرفته می‌شود و برای زبان گفتاری واقعی اعمال نمی‌شود.چرا که در دهه‌های میانی قرن بیستم، مخالفت با آموزش صرفاً بر اساس قوانین تجویزی و دستوری (یعنی آنچه نباید انجام شود) افزایش یافت و در نتیجه نقش دستور زبان ها و قواعد در زبان گفتاری(محاوره ای) کمرنگ شده است.

برای بسیاری از مردم، دستور زبان هنوز به مجموعه قوانینی اشاره دارد که باید برای صحبت کردن یا نوشتن «درست» بدانیم. با این حال، از ربع آخر قرن بیستم، آگاهی پیچیده تری از مسائل دستوری، به ویژه در مدارس ریشه دوانده است.